نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بوشهر، ایران

2 بنیاد نخبگان نیروهای مسلح، دانشگاه علوم وتحقیقات یزد، ایران

3 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، ایران

چکیده

فرسودگی شغلی از عوامل مؤثر در کاهش کارایی، از دست رفتن نیروی انسانی و ایجاد عوارض جسمانی و روانی ‏کارکنان سازمانی است. با توجه به اهمیت نقش منابع انسانی هر سازمان، این پژوهش با هدف تبیین فرسودگی شغلی کارکنان و مدیران اداره امور مالیاتی شهر شیراز براساس گرایش به بوروکراسی و منابع قدرت صورت پذیرفته است. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی رگرسیون و به صورت کمی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه کارکنان و مدیران اداره امور مالیاتی شهر شیراز تشکیل می‌دهند و 120 نفر به عنوان حجم نمونه آماری در نظر گرفته شده است. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از سه پرسشنامه استاندارد فرسودگی شغلی مسلش (1981)، پرسشنامه گرایش به بوروکراسی دوبرین (1987) و پرسشنامه منابع قدرت شرایخیم و هینکین (1989) استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر مبین آن است که بین شاخص گرایش به بوروکراسی با فرسودگی شغلی رابطه به‌صورت منفی و معکوس وجود دارد و همچنین تصدی سطوح مختلف قدرت سازمانی نمی‌تواند فرسودگی شغلی را تبیین نماید. تجزیه‌وتحلیل‌ها نشان داد که شیوه‌های ارزیابی منابع انسانی در سازمان نقش کلیدی در تعدیل تنش‌های تجربه‌شده در محیط کار را دارد. لذا حرکت سازمان به سمت بوروکراسی می‌تواند در کاهش فرسودگی شغلی کارکنان و مدیران اداره امور مالیاتی شهر شیراز و افزایش کیفیت خدمات و بهره‌وری سازمان مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The impact of power sources and bureaucrats-orientation in predicting burnout(Case study: Employees of Shiraz Tax Administration)

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Karami 1
  • Mohammad ali Talebi 2
  • Parisa Sabzevari 3

1 Islamic Azad University, Bushehr Branch, Iran

2 Armed Forces Elite Foundation, Yazd University of Science and Research, Iran

3 Islamic Azad University, Mashhad Branch, Iran

چکیده [English]

Burnout is one of the effective factors in reducing efficiency, loss of manpower and creating physical and psychological complications of organizational employees. Considering the importance of the role of human resources in each organization, this study has been conducted with the aim of explaining the burnout of employees and managers of Shiraz Tax Administration based on the tendency towards bureaucracy and power resources. The research method is descriptive-regression correlation and quantitative. The statistical population of the present study consists of all employees and managers of the Tax Affairs Department of Shiraz and 120 people are considered as the number of statistical samples. For data collection, three standard questionnaires of burnout, Maslash (1981), Dobrin Bureaucracy Tendency Questionnaire (1987) and Sharachim and Hinckin (1989) Power Resources Questionnaire were used. The results of the present study indicate that there is a negative and inverse relationship between bureaucracy tendency index and burnout and also organizational power sources cannot explain burnout. The analysis showed that the methods of evaluating human resources in the organization play a key role in mitigating the stresses experienced in the workplace. Therefore, the movement of the organization towards bureaucracy and optimal distribution of power, can be effective in reducing the burnout of employees and managers of the tax administration of Shiraz and increase the quality of services and productivity of the organization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Job burnout
  • Tendency to bureaucracy
  • Power resources
  1.  

    1. الیاسی، احمدرضا (1392). ارتباط استرس شغلی با فرسودگی شغلی و سلامت عمومی کارکنان در مراکز صنعتی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
    2. احمدی، سیدفخرالدین؛ عسکرزاده، هاشم؛ بهرامزاده، حسینعلی و اصفهانی، سیدجعفر (1392). بررسی رابطه گرایش به بوروکراسی و فرسودگی شغلی کارکنان سازمان آموزش‌وپرورش خراسان جنوبی. مجله مهندسی مدیریت، شماره 4، سال دوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قشم،139-119.
    3. اکبری، هاشم (1395). بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی با فرسودگی شغلی و رفتارهای انحرافی کارکنان (مطالعه موردی کارکنان تأمین اجتماعی شهرستان اردبیل)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمی.
    4. امین افشار، زهرا و هوشنگی، محسن (1398). تاثیر مسئولیت اجتماعی بر عملکرد سازمان و مزیت رقابتی شرکتها با میانجیگری توسعه ی زیست محیطی تامین کنندگان (مطالعه موردی: شرکتهای تولیدی استان قزوین. مدیریت فرهنگی، 33، شماره 2 (پیاپی 44)، 85-100.
    5. بختیاری رمضانی، متین (۱۳۹۶). بررسی رابطه میان عوامل فرهنگ سازمانی با فرایندهای پیاده سازی مدیریت دانش و خلاقیت کارکنان (مورد مطالعه: آموزش و پرورش شهر ورامین).چهارمین کنفرانس بین المللی مهندسی دانش بنیان و نوآوری در حوزه مهندسی کامپیوتر و برق، تهران.
    6. بهرامزاده، حسینعلی و خدمتگزار، باغان (1383). نقش منابع انسانی بر بهره‌وری سازمانی با تأکید بر کیفیت زندگی کاری. نشریه مدیریت، شماره 85-86.
    7. پروین، ستار و حلیمی، صلاح (1396). عوامل درون‌سازمانی مؤثر بر میزان فرسودگی شغلی (مطالعه موردی: مددکاران اجتماعی شاغل در سازمان بهزیستی استان تهران). پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، سال دوم، شماره 6. صص100-122.
    8. پور سجادی، سیدحسین (1392). رابطه عدالت سازمانی و اعتماد سازمانی با فرسودگی شغلی معلمان مقطع ابتدایی شهر بیرجند. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند.
    9. پوررجب ، معصومه؛ پناهی‌درچه، اکبر ؛ صادقی، حسین و بابااحمدی میلانی ، ستار (1399). عوامل مؤثر در فرسودگی شغلی معلمان. پیشرفت های نوین در علوم رفتاری. ۵ (۴۲)، ۳۴-۵۵.
    10. جانعلی زاده، محبوبه (1392). تبیین رابطه میان ساختار بوروکراسی دانشگاه با بیگانگی از کارکنان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه الزهرا.
    11. جمشیدی، محمد حسین (1396). نقدی بر کتابماکس وبر و نظریة سیاست مدرن. پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی 17(8)، 111-128.
    12. جودانه، زینب (1395). روزنامه پیام استان سمنان، 7/6/1395، نسخه شماره 4286. مشاهده در 25/10/1396.
    13. جهانی، امیرمسعود؛ صوفی، فرشته؛ فیضی، علی و منتی، روح اله (1392). بررسی رابطه بین قدرت قانونی مدیران با ادراک کارکنان از عدالت سازمانی. کنفرانس بین‌المللی اقتصاد در شرایط تحریم، شرکت پژوهشی سرود شمال، 23-42.
    14. حجازی جوشقانی، داود (1395). رابطه گرایش به بوروکراسی با فرسودگی شغلی در بین کارکنان کمیته امداد امام خمینی(ره) مطالعه موردی: استان اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق.
    15. حسن نژاد شاندیز، زینب (1390). بررسی رابطه‌ی ویژگی‌های شخصیتی، رضایت شغلی و گرایش به بوروکراسی در مدیران مقاطع سه‌گانه آموزش‌وپرورش شهرستان طرقبه-شاندیز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
    16. حمیدی، حامد (1394). بررسی رابطه بین ارزش‌های رهبران و منابع قدرت مورداستفاده آن‌ها. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
    17. رحیمی، مهناز؛ صفرخانی، محمدحسین؛ عبدالمنافی، سعید؛ صادقی، احمد ومحمدی، رامین (1393). رابطه بین منابع قدرت مورد استفاده مدیران و بهره وری کارکنان در بیمارستان های منتخب دانشگاه علوم پزشکی کردستان. مجله علمی علوم پزشکی صدرا، دوره ص، شماره 3، 69-85.
    18. رضایی، محمدرضا (1397). سنجش تاثیر بوروکراسی اداری بر روند حکمرانی خوب شهری نمونه موردی: کلاشهر شیراز. نشریه پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال 9، شماره پیاپی 32. 31-40.
    19. رمضانی، زهرا (1392). بررسی ادراک مدیران سه‌گانه درباره قدرت و خودشکوفایی و ارتباط آن با اثربخشی سازمانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
    20. سرلک، محمدعلی و نوریایی، محمدحسن (1398). رفتار حرفه ای مدیران در مواجهه با جریان های شکافنده سازمانی: مطالعه ای درباره استفاده از قدرت. فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال چهاردهم، شماره 54، 105-123.
    21. شهری، نسرین (1392). تأثیر منابع قدرت بر عملکرد مدیران در سازمان‌های دولتی استان سمنان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.
    22. شیری، محمد (1391). بررسی رابطه‌ی ویژگی‌های شخصیتی و منابع قدرت مدیران با سلامت سازمانی مدارس متوسطه شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.
    23. صفاری، لیلا و جعفری، افسر (1397). مدل رابطه بین منابع قدرت و سورفتار مربیان با انگیزش پیشرفت ورزشکاران. مجله مدیریت ورزشی، شماره 41، 401-414.
    24. طالبی، محمدعلی (1394). پیش‌بینی فرسودگی شغلی بر اساس تیپ شخصیتی و جهت‌گیری مذهبی مشاوران و روانشناسان شهر یزد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم و تحقیقات یزد.
    25. طهماسبی، بهرام زارع بهرام آبادی ، مهدی؛ ایزدی ، مهشید و عبدالحسینی ، حمیده (1398). تبیین روابط علی عوامل استرس‌ زای شغلی، رسالت شغلی و فرسودگی شغلی در کارکنان غیر هیئت‌ علمی دانشکده‌های دانشگاه علوم‌ پزشکی همدان. مجله ارگونومی. ۷ (۴)، ۷۲-۸۱ .
    26. طهماسبی، عبدالرضا؛ طاهری، عبدالمحمد و احمدی، عبادالله (1393). رابطه استفاده مدیر از انواع قدرت با اثربخشی و تعهد سازمانی مدیران. فصلنامه علمی پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، سال پنجم، شماره 3، 162-145.
    27. غفاری، خلیل؛ داوودی، حسین و رشنو، سارا (1399). مقایسه فرسودگی، استرس و رضایت شغلی بین ماماهای شاغل در بیمارستانها، و مراکز بهداشتی فصــلنامه مشاوره شـغلی و سـازمانی، دورة 12، شمارة 42، 94-73.
    28. غفاری، رحمان و رستم نیا، یحیی (1396). اینرسی سازمانی و تنبلی اجتماعی؛ کژکاردهای فرهنگ سازمانی بوروکراتیک. مجله مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، دوره 9، شماره 2، 307-322.
    29. غفاری، مسعود و ترجمان، فریبا (1394). بوروکراسی دولتی و خروج برخی نیروهای متخصص از ایران: درآمدهای مقایسه‌ای. فصلنامه دولت پژوهی، سال اول، شماره 2، 198-167.
    30. فاتحی، رویا (1395). بررسی نقش دگماتیسم بر میزان قانون‌مداری مدیران و درک معلمان از بوروکراسی سازمان مدرسه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه کردستان.
    31. قاسمی، روح الله و شالچی، وحید (1397). بررسی تطبیقی اثر افزایش درآمدهای نفتی بر سیاست گزاری های دولت در نهاد بوروکراسی: دو دوره 1352-1356 و 1384-1389. جامعه شناسی نهادهای اجتماعی، 5(11)، 197-25.
    32. قلوبی، حسین (1392). بررسی تأثیر منابع قدرت مدیران بر شیوه‌های غلبه بر مقاومت کارکنان در برابر تغییرات سازمانی در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
    33. قلی زاده رضوان، حسین؛ قاسمی، زهرا؛ ناصری صادق، ساجده و احمدآبادی، آرزو (1394). سنجش رابطه جنسیت فرهنگ سازمانی و توزیع قدرت در سازمان، زن در توسعه و سیاست، دوره 13، شماره 2. 263-289.
    34. کوهی، کمال. (1399). تبیین تأثیر سرمایۀ اجتماعی، سرمایۀ روان‌شناختی، جو سازمانی و سابقۀ شغلی بر فرسودگی شغلی مورد مطالعه: اعضای هیئت‌علمی دانشگاه تبریز. جامعه شناسی کاربردی. 31(2)، 77-94.
    35. مظاهری، اسما (1393). بررسی رابطه بین بوروکراسی و کارآفرینی سازمانی کارکنان شرکت نفت و گاز گچساران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان فارس.
    36. مقتدر، سیدجلال و شیرمحمدزاده، محسن (1395). بررسی منابع قدرت مدیران ادارات ورزش و جوانان استان آ.غ و ارتباط آن با ویژگی های شخصیتی. مجله مطالعات مدیریت و کارآفرینی، شماره 1/1، سال دوم، 133-142.
    37. مناف زاده، الف (1394). فرسودگی شغلی، علل و راهکارهای مقابله با آن. ماهنامه فرهنگی، ‌اقتصادی،‌ علمی ‌و‌ فرهنگی‌ کار ‌و‌ جامعه، ش 157. 48-54.
    38. موسوی، سید نجم الدین؛ عارف نژاد، محسن؛ فتحی چگنی، فریبرز و سپهوند، مسعود. (1399). تحلیل اثر فرهنگ بوروکراتیک بر نامرئی شدن کارکنان با نقش میانجی رهبری منفعلانه (مورد مطالعه: سازمان های دولتی استان لرستان.مجله علمی مدیریت فرهنگ سازمانی، 18(2)، 229-273.
    39. موسوی، سیدکمال الدین و حیدرپور مرند، سکینه (1390). تحلیل جامعه‌شناختی بیگانگی تحصیلی دانشجویان مطالعه موردی: دانشگاه شاهد در سال تحصیلی88ـ1387. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 56، 35-72.
    40. میرزائی، محمد (1395) اثربخشی مدیریت استرس به شیوه شناختی - رفتاری بر خودکارامدی دختران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان.
    41. میرکمالی، کیمیا؛ احمدی زاد، آرمان؛ کاظم زاده، سعید و ورمقانی، مریم (1398). تعیین رابطه فرسودگی شغلی با بهره وری کارکنان. مجله ارگونومی، سال 7، شماره 1، 24-39.
    42. نیکنام، حسین و کردلویی، حمیدرضا (1396). بررسی تاثیر استفاده از میدریت دانش بر کاهش فرسودگی شغلی کارکنان اداره کل بهزیستی هرمزگان. مجله پیشرفت های نوین در علوم رفتاری، دوره دوم، شماره شانزدهم، 13-20.
    43. وظیفه، زهرا؛ کیوانی، شیروان؛ پودینه، محمد و درستکار اصل، مهدی (1392). ارائه مدلی برای تبیین منابع پنچگانه قدرت مدیران بر تعهد سازمانی کارکنان. کنفرانس بین‌المللی مدیریت، چالش‌ها و راهکارها، 19-133.
    44. هدایتی، محمد (1397). رویکردهای نظری در مطالعه بوروکراسی دولتی و ارائه مدلی برای بررسی آن. مجله جامعه شناسی ایران، نوزدهم، شماره 2، 3-35.

     

    1. Bakker, A. B., Costa, P. L. (2014). Chronic job burnout and daily functioning: A theoretical analysis. Burnout Research, 1, 112-119.
    2. Brandy, A, K (2013). Sorting Through: The Role of Representation in Bureaucracy. Journal of Public Administration Research and Theory, Volume 23, Issue 4, Pages 791–816.
    3. Cazan Ana-Maria, Năstasă Laura Elena. (2015). Emotional intelligence, satisfaction with life and burnout among university students Procedia, Social and Behavioral Sciences, 180, 1574 – 1578.
    4. Dubrin, A, J. (1978). Human Relations: A Job Oriented Approach, pp: 687-88.
    5. Freudenberger, H.J. (1974). Burnout. J soc: 30: 159-165.
    6. Maslach and Leiter M.P. (1997). The truth about burnout how organizations Couse personal stress and what to do about it. USA. Jossey bass.
    7. Mortenson, P.B & Pederson, CH, G. (2015). Institutional Effects of Changes in Political Attention: Explaining Organizational Changes in the Top Bureaucracy. Journal of Public Administration Research and Theory, Volume 25, Issue 1, Pages 165–189.
    8. Nistotskaya, M & Luciana, C. (2016). Bureaucratic Structure, Regulatory Quality, and Entrepreneurship in a Comparative Perspective: Cross-Sectional and Panel Data Evidence. Journal of Public Administration Research and Theory, Volume 26, Issue 3, Pages 519–534.